"Эпē чãвашла калаçатãп"

4-мēш класра вēренекен Семëнова Мария "Эпē чãвашла калаçатãп" акцие хутшãнчē.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«Пӗтӗм чӑваш диктанчӗ − 2022» 

«Пӗтӗм чӑваш диктанчӗ − 2022» акци ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче иртрĕ. Унӑн тӗп тӗллевӗ – чӑваш чӗлхин пӗлтерӗшне, сумӗпе хисепне ӳстересси. Пирěн шкул ачисем те хастар хутшăнчĕç.

Иван Яковлев палăкĕ умĕнче чāваш чēлхи кунē ячēпе савāнāçлā уяв пулчē

Чăваш чĕлхи эрни пынă май ака уйăхĕн 25-мĕшĕнче Шупашкарта Иван Яковлев палăкĕ умĕнче чāваш чēлхи кунē ячēпе савāнāçлā уяв пулчē. Çaв уява пирĕн шкул ачисемпе Анисимова Лариса Валерьевна,  Анисимова Юлия Елисеевна,  Егорова Алина Владимировна чăваш чĕлхипе литературине вĕрентекенсем те хутшăнчěç.

 

 

 

 

 

 

"Тӑван Ҫӗршыв символӗсем"

Ака уйăхĕн 22-мĕшĕнче чӑваш чĕлхи эрни пынă май тата  Э. М. Юрьев, Чӑваш Ен халӑх художникӗ, Патшалӑх гербӗн тата Патшалӑх ялавӗн авторӗ, чӑваш Республикин патшалӑх символӗсен кунне уявланӑ май Чӑваш Республикин Наци библиотеки "Тӑван Ҫӗршыв символӗсем" геральдика сехетне 5 класс вĕренекенĕсем Анисимова Лариса Валерьевнапа çитсе курчĕç.

Мероприятие хутшӑнакансене тулли программа кӗтрĕ: пирӗн республикӑри официаллӑ символсен историйӗпе ҫыхӑннӑ мультимедиллӗ презентаци, гербпа ялав ҫинчи ӳкерчӗксен пӗлтерӗшӗ ҫинчен кӑсӑклӑ калав, ӑс-хакӑл викторини, сӑвӑсем, юмахсем тата юмахсем. Тӑван ҫӗршывӑн тӗп символӗсем ҫинчен пӗлни историллӗ иртнӗ пурнӑҫа тарӑнрах пӗлме тата вӑл хальхи вӑхӑтри ҫыхӑнӑва туйма пулӑшрĕ.

"Эп сýннē чух - эс çун..." 

Ака уйãхēн 22-мēшēнче 8-мēш класра вēренекенсем Константин Васильевич Иванов ячēллē Чãваш драма театрēнче пулчēç, "Эп сýннē чух - эс çун..." çēнē cпектакльпе паллашрēç. Ку спектакле чãвашсен мухтавлã eнтешне, Никита Яковлевич Бичурина, халалланã.

 

 

 

 

Никифоров Геронтий Лукияновичпа тēл пулу иртрē

Чāваш Республикинче мухтавлā eнтешсен Çулталāкне халалласа Шупашкар шкулēн 10-мēш шкулēнче Чāваш Республикин тава тивēçлē вēрентекенēпе Никифоров Геронтий Лукияновичпа тēл пулу иртрē. Шкул ачисем унтан интервью илчēç. Вāл хāйēн пурнāçēпе паллаштарчē, кун-çулēнчи асра юлнā самантсене аca илчē тата литература пултарулāхēпе çырас ācталāхē çинчен каласа кāтартрē.

 

 

 

 

Чăваш чĕлхине вĕрентес ĕçри çĕнĕлĕхсем

Ака уйăхĕн 19-мĕшĕнче И.Я. Яковлев ячĕллĕ Чăваш патшалăх педагогика университечĕн чăваш тата вырăс филологийĕн факультечĕ Пĕтĕм Раççейри регионсем хушшинчи чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенсен ассоциацийĕ пуçарнипе «Чăваш чĕлхине вĕрентес ĕçри çĕнĕлĕхсем» ăслăлăхпа меслетлĕх семинарне ирттерчĕ. Унта Чăваш наци конгресĕн вĕренÿ комитечĕн пайташĕсем хастар хутшăнчĕç. Шупашкар хулин А.Г. Николаев ячĕллĕ 10-мĕш шкулĕн чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенĕсем А.В. Егорова тата Ю.Е. Анисимова студентсене вырăс шкулĕсенче чăваш чĕлхи вĕрентмелли çĕнĕ вĕренÿ кĕнекипе паллаштарчĕç, ачасене кăсăклантарма май паракан ĕç меслечĕсмпе мелĕсем пирки каласа пачĕç.

Шкулта Чӑваш чӗлхи эрни пынӑ май чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсем классенче «Иван Яковлевич Яковлев – чӑваш халӑхне çутта кӑлараканӗ» темӑпа класс сехечӗсем ирттерчӗç.

Ачасем аслӑ вӗрентекенӗмӗрӗн пурнӑçӗпе, пултарулӑхӗпе паллашрӗç. Вӗренекенсем Иван Яковлевич вӗрентсе каланисене яланах асра тытма шантарчӗç.

 

 

 

 

 

***

Ака уйăхĕн 21-мĕшĕнче Мария Ильинична Архипова 4-мĕш класс ачисене чăваш тĕррин азбукипе паллаштарчӗ.

Авалхи чăвашсен тĕррине «çыруллă» теççĕ. Кашни эрешĕ мĕне те пулин пĕлтерет. Тĕрĕсем тĕлĕнмелле хитре, хăйне евĕрлĕ. Çакна паян тăваттăмĕшсем хăйсем курса ĕненчĕç, савăнсах несĕл йывăççине ÿкерчĕç.

 

 

 

 

 

 

***

«Асанне арчи»

Чӑваш чӗлхи эрнинче, ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Алина Владимировна Егорова 4и класра «Асанне арчи» темӑпа вӑйӑ урокӗ ирттерчӗ. Ачасем чăвашсен авалхи тумĕсемпе паллашрӗç. Икӗ ушкӑна пайланса «Чӑваш тумӗн ячӗсене кам ытларах пӗлет?» ӑмӑрту ирттерчӗç. Вӗренекенсем хушнӑ ӗçсене савӑнсах пурнӑçларӗç. Ӑмӑрту хаваслӑ иртрӗ.

 

 

 

 

***

ЭПИР ПУЛНĂ, ПУР, ПУЛАТПĂР!

Çак сăмахсене шута илсе пурăнаççĕ те Тутар Республикинчи Çĕпрел районĕнчи чăвашсем. Нумаях пулмасть Аслă Аксу шкулĕнче И.Я.Яковлев 170 çул тултарнине халалласа регионсен хушшинчи наукăпа практика конференцийĕ иртрĕ. Унта Шупашкартан тата Хусантан килнĕ хăнасене хапăл тусах çăкăр-тăварпах ăшшăн кĕтсе илчĕç. Шупашкартан уява Чăваш наци конгресĕн вĕренÿ комитечĕн ертÿçипе Геронтий Никифоровпа, Чăваш Ен наци телерадиокомпанийĕн ертÿçин çумĕпе Александр Магаринпа тата Шупашкарти 10-мĕш шкулта чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенĕпе Алина Егоровăпа пĕрле кайрăмăр. Культура керменне кĕрсенех асамлă чăваш тĕнчине лекнĕнех туйăнчĕ. Ачасем пурте чăваш тумĕ тăхăннă, пĕр-пĕринпе чăвашла хутшăнаççĕ. Вĕсен пуплевне итлерĕм. Мĕнле таса та илемлĕ чăваш чĕлхипе калаçаççĕ-çке вĕсем. «Чĕлхе пĕтмесĕр халăх пĕтмест», — тенĕ. Апла пулсан çак чăваш чунлă ачасенче — халăхăмăрăн пуласлăхĕ. Наукăпа практика конференцине килнисене Аслă Аксу ял тăрăхĕн пуçлăхĕ Алексей Храмов, шкул директорĕ Юрий Мутин саламларĕç. Çак ялти ачасем Иван Яковлевичăн пурнăçĕнчи саманчĕсене выляса кăтартрĕç. Ун хыççăн вĕренекенсем 4 уйрăма пайланса ĕçлерĕç. Кунта Шăмăршă районĕн Палтиел шкулĕн ачисем те хутшăнчĕç. Инсценировкăсен секцийĕнче пире жюри пулма тÿр килчĕ. Тĕрлĕ класра вĕренекен маттур ачасем И.Я. Яковлевăн калавĕсем тăрăх сценкăсем лартрĕç. Вĕсен хушшинче артист пулмалли пултаруллă ача чылай. Акă вĕсем: Аслă Аксури Мария Храмова /тилĕ ролĕ/, Кивĕ Çĕпрелти Дмитрий Николаев /лаша шыракан/, Хурăнвар

Шăхальти Никита Лукьянов /сехет çĕмĕрекен/ тата Кирилл Тарасов /И.Я.Яковлев ролĕ/. Район центрĕнчен килнĕ ачасем те чăвашла лайăх калаçаççĕ. Çитĕнекен ăру вырăсланманни палăрать. Район администрацийĕн вĕрентÿ пайĕн методисчĕ Светлана Ларионова пĕлтернĕ тăрăх, Çĕпрел районĕнчи пур шкулта та вĕренекенсем чăваш чĕлхине наци программипе ăса хываççĕ. Ăслăлăхпа ĕçлĕх конференцине хатĕрлеме тата ирттерме çăмăл мар пулнине пурте лайăх чухлатпăр. Шкул коллективĕ пĕр-пĕрне ăнланса ĕçлени курăнать. Кунта чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенĕн Валентина Ярмушовăн тÿпи пысăк. Вăл ачасемпе тĕрлĕ конкурса ялан хутшăнать. Нумаях пулмасть Чăваш наци конгресĕн вĕренÿ комитечĕ, «Хыпар» издательство çурчĕн литературăпа культура тата искусство «Тăван Атăл» журналĕпе чăваш ачисен «Тантăш» хаçачĕ Митта Ваçлейĕ çуралнăранпа 110 çул халалласа ирттернĕ «Сăваплă ят» викторинăра та Хулаçырми, Упи, Аслă Аксу шкул ачийĕсемпе чăваш чĕлхи вĕрентекенĕсем палăрчĕç. Алина ЛАРШНИКОВА,

«Тантăш» хаçат редакторĕ

Пирĕн шкулти 6б класс ачисем чăваш чĕлхи вĕрентекенĕсемпе  палăк умĕнче пулчĕç. 8р класра вĕренекен Данила Зайцевпа 3а класра вĕренекен Дарья Волкова куракансене «Шупашкар» юрăпа савăнтарчĕç. Юлашкинчен митинг-концерта пухăннисем вăйă карти туса çаврăнчĕç.

 

 

***

Ака уйăхĕн 22-мĕшĕнче чăваш чĕлхи декадин планĕпе килĕшÿллĕн ачасене тăван халăхăн йăли-йĕркине, чăваш чĕлхин илемне, çепĕçлĕхне туйма вĕрентес тĕллевпе 7-мĕш классем хушшинче «Чăваш чĕлхин вăрттăнлăхĕсем»  викторина иртрĕ. Викторинăра чăваш чĕлхипе литературине, тăван ен культурине  лайăх пĕлекенсем тупăшрĕç. Пилĕк ушкăн йĕркеленчĕ. 1-мĕш вырăна 7п класс, 2-мĕш вырăна – 7и, 7а классем, 3-мĕш вырăна- 7б, 7в классем тухрĕç. Саламлатпăр!

 

***

Ака уйăхĕн 24-мĕшĕнче 5б класс ачисем К.В.Иванов ячĕллĕ литература музейĕнче пулчĕç. Унта Геннадий Кирилловăн «Маугли» кĕнекин хăтлавĕ пулчĕ. Пиллĕкмĕшсем юмах сыпăкĕсене сцена çинче кăтартрĕç. Вĕсем мĕн пĕчĕкрен чăвашла калаçса ÿснĕ ачасем пекех шакăртаттарса каларĕç юмахри сăмахсене. Тумĕсене те хăйсемех хатĕрленĕ. Залра ларакансем тăвăллăн алă çупрĕç. Автор та кăмăллă пулчĕ.

СЕМИНАР ПĔЛŸЛĔХПЕ ĂСТАЛĂХА ŸСТЕРЧĔ

2017 çулхи ака уйăхĕн 18-мĕшĕнче Шупашкар хулин А.Г. Николаев космонавт летчик ячĕллĕ 10-мĕш шкулĕнче «Кала-ха» кĕнекепе чăваш чĕлхине куçарусăр вĕрентес меслете пурнăçа кĕртесси» темăпа меслетлĕхпе ăслăлăх семинарĕ иртрĕ. Ăна Шупашкар хулин аталанупа тĕрĕслев вĕренÿ центрĕ йĕркелерĕ. Пĕлÿпе ăсталăха ÿстерме Шупашкарпа Çĕнĕ Шупашкар хулисен шкулĕсен директор çумĕсемпе «Кала-ха» вĕренÿ пособийĕпе проекта хутшăнса ĕçлекен чăваш чĕлхи вĕрентекенĕсем хутшăнчĕç.

Вĕрентÿçĕсен пĕлĕвне ÿстермелли семинара Шупашкар хулин 10-мĕш шкул директорĕ Светлана Кумалькова уçрĕ. Вăл шкул ĕçĕ-хĕлĕпе, вĕренÿри çитĕнÿсемпе паллаштарчĕ. Раççейĕн виççĕмĕш космонавчĕ Андриян Николаев шкул пурнăçĕнче уйрăмах тарăн йĕр хăварни çинчен çĕкленÿллĕ кăмăлпа каласа пачĕ, семинара тухăçлă ирттерме ырă сунчĕ.

Уçă уроксем 1-мĕш классенче пĕр харăс иртрĕç. «Кала-ха» кĕнекепе сăнавлă ĕçлекен 10-мĕш шкулăн вĕрентекенĕсем: Юлия Анисимова «Шăматкун каçхине», Алина Егорова «Вăрманта», Ольга Яковлева «Вĕреневре», Мария Архипова «Пушă вăхăтра», Лариса Анисимова «Хулара» тата Елена Лебедева «Малалла шутлатпăр» темăсемпе ăста урокĕсем ирттерчĕç. Вĕсем 1-мĕш класра вĕренекенсене хутшăнура чăвашла калаçма хăнăхтарассине тĕрлĕ енлĕ кăтартса пачĕç. Вĕрентекенсем чăвашла пуплев хăнăхăвĕсене ачасен ăшне хывассине пуплешÿ (диалог), ансат калаçу тĕслĕхĕсем, сăвă-юрă, тĕрлĕ хускану тата вăйă урлă туса пычĕç.

Учительсем уроксенче вĕренĕве пĕр чĕлхерен тепĕр чĕлхене куçармасăр йĕркелеме тăрăшрĕç. Вĕсем ачасене чăвашла калаçма хăнăхтарма япаласене алăпа кăтартаса, аудио дисксене итлеттерсе, сăмахсене калаттарса ăнлантарса пычĕç, предметлă ÿкерчĕксемпе, теттесемпе, алă вылятăвĕпе, ятарлă паллăсемпе, вăйă мелĕсемпе анлă усă курчĕç.

Кĕске тăхтав хыççăн «Ăнăçулăх чĕлхи» шкулĕн пуçлăхĕ, куçарусăр вĕрентес меслет тата «Кала-ха» кĕнеке авторĕ А.В. Блинов тата Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ вĕрентекенĕ Г.Л. Никифоров семинара хутшăннă ĕçтешсемпе пĕрле вĕрентекенсен паха опычĕсене пĕтĕмлетрĕç. Вĕсем уроксенче çĕнĕ технологи мелĕсемпе анлă усă курни ачасене чăваш чĕлхине ăша хывма лайăхрах май панине палăртса хăварчĕç.

Пĕлÿлĕхпе ăсталăха ÿстермелли семинар пуриншĕн те усăллă иртрĕ. Шупашкар хулин 10-мĕш шкулĕн чăваш чĕлхи вĕрентекенĕсем ăста урокĕсем ирттерсе пултарулăха тĕрлĕ енлĕн кăтартнăшăн тав тăватпăр, ÿлĕм те вĕрентÿри çĕнĕлĕхсене ĕçтешсемпе пĕрле пайлама ăнăçу сунатпăр.

Геронтий НИКИФОРОВ,

Чăваш наци конгресĕн вĕренÿпе ăслăлăх комитечĕн ертÿçи

 

Ака уйăхĕн 19-мĕшĕнче  Чăваш Республикинчи Аттепе анне çулталăкне халалласа чăваш чĕлхи эрни планĕнче палăртнипе килĕшÿллĕн Шупашкарти пĕтĕмĕшле пĕлÿ паракан 10-мĕш  вăтам шкулти вĕренекенсемпе чăваш чĕлхи вĕрентекенĕсем  литература каçĕ ирттерчĕç.  Сцена çинче аннене халалланă сăвă-юрă янăрарĕ. 6-8 классенче вĕренекенсем Юрий Скворцов хайлавĕ тăрăх хатĕрленĕ «Амаçури алли – анне алли мар» сценка лартрĕç. 5б классем вара Геннадий Кириллов куçарнă «Маугли» юмаха кăтартрĕç.

Чăвашсен паллă ăсчахĕ, этнопедагогĕ Геннадий Никандрович Волков çапла каланă: «Анне -пурнăçра чи чыслă та пархатарлă тема. Тĕнчипех вăл çавнашкал. Апла пулин те чăвашăн çак тема темле тарăнрах шухăшпа çыхăннă, мĕншĕн тесен халăх йăли-йĕркинче аннене Турăпа тан шутлать, ăна уйрăмах пысăк вырăна хурать».  Пирĕн унăн сăмахĕсене асра тытасчĕ.

Ака уйăхĕн 20-мĕшĕнче 6-мĕш классем хушшинче «Мĕн? Ăçта? Хăçан?» вăйă-конкурс иртрĕ. Ку вăййа пирĕн шкулта чылай выляççĕ, анчах та паян пуçласа ку вăйă чăвашла иртрĕ. Ҫӗнтерӳҫӗ ятне илес тесе тӑватӑ ушкӑн кӗрешрӗ.  Вăйăра тĕрлĕ темăпа çыхăннă ыйтусем пулчĕç. Ушкăнсенчи кашни ача хурав пама тăрăшрĕ . Вăйă хаваслă та интереслĕ иртрĕ. 1-мĕш вырăна – 6а класс, 2-мĕш вырăна – 6в класс, 3-мĕш вырăна – 6б, 6и классем тухрĕç.

 

 

Чи лайăххисене палăртрăмăр

Чăваш наци конгресĕ тата Чăваш Республикин вĕренÿ тата çамрăксен политикин министерстви йĕркеленĕ «Чăвашлăха аталантаракан чи лайăх шкул» конкурс пĕтĕмлетĕвĕ чÿк уйăхĕн 24-мĕшĕнче Шупашкар хулин 10-мĕш шкулĕнче иртрĕ. Республика шайĕнче пуçласа ирттернĕ ăмăрту шкулсем чăвашлăха нумай енлĕ аталантарни тата чăваш чĕлхи тавра пĕр пулса ĕçлени палăрчĕ.

Пирĕн республикăра çамрăк ăрăва ăс-хакăл тата кăмăл-сипет енчен аталанма, чăваш халăхĕн ырă йăли-йĕркине хисеплеме çул уçакан щкулсем чылай. Çавсен йышĕнчен «Чăвашлăха аталантаракан чи лайăх шкул» конкурсра çĕнтерсе 1-мĕш вырăна Шупашкар хулин 10-мĕш шкулĕ, 2-мĕш вырăна Йĕпреç районĕн Пучинке тата Шупашкар хулин 60-мĕш шкулĕсем, виççĕмĕш вырăна вара Муркаш районĕн Калайкасси шкулĕпе Çĕнĕ Шупашкар хулин 18-мĕш лицейĕ тухрĕç.

Çĕнтĕрÿçĕ шкулсене саламлама Чăваш Республикин вĕренÿ тата çамрăксен политикин министрĕ Исаев Юрий Николаевич тата Чăваш наци конгресĕн президенчĕ Угаслов Николай Федорович килсе çитрĕç. Чыславра «Чăвашлăха аталантаракан чи лайăх шкул» конкурса хастар хутшăннă Катек (Канаш районĕ), Юнтапа тата Чăваш Сурăм (Элĕк районĕ), Шăмăршă (Шăмăршă районĕ), Куславкка хулин 3-мĕш (Куславкка районĕ), Çирĕклĕ Шăхаль (Елчĕк районĕ), Тĕрлемес (Куславкка районĕ), 50-мĕш, 62-мĕш (Шупашкар), Елчĕк (Куславкка районĕ), Опытнăй (Çĕрпÿ районĕ), Канаш хулин 3-мĕш шкулĕсене Чăваш наци конгресĕн дипломĕсене парса чысларĕç.

Çамрăк ăрăва ăс-хакăл тата кăмăл-сипет енчен аталантарассинче пысăк çитĕнÿсем тунăшăн Чăваш Республикин пуçлăхĕн Тав хутне тата Чăваш наци конгресĕн укçа сертификатне Çĕнĕ Шупашкар хулин 18-мĕш лицейĕпе Муркаш районĕн А.Г. Николаев ячĕллĕ Калайкасси шкулĕ 15 пин, Йĕпреç районĕн Пучинке шкулĕпе Шупашкар хулин 60-мĕш шкулĕ 25 пин, Шупашкар хулин А.Г. Николаев космонавт летчик ячĕллĕ 10-мĕш шкулĕ 50 пин илме тивĕçлĕ пулчĕç.

Шкул – вĕрентекенсемпе тата вĕренекенсемпе пуян. Мал ĕмĕтлĕ вĕрентекенсем хăйсен пултарулăхне Раççей шайĕнче иртекен тĕрлĕ конкурсра та кăтартма пултараççĕ. Çĕнĕ Шупашкар хулин 6-мĕш гимназийĕн чăваш чĕлхи тата пуçламăш класс вĕрентекенне Краснова Нелли Анатольевнăна, Мускавра иртнĕ «Тăван чĕлхе, çав шутра вырăс чĕлхи вĕрентекенсен Пĕтĕм Раççей мастер-класĕ» конкурс çĕнтерÿçине Чăваш Республикин пуçлăхĕн Тав хучĕпе тата Чăваш наци конгресĕн 10 пинлĕх укçа сертификатне пачĕç.

Чыславра Никифоров Геронтий Лукияновича, Чăваш наци конгресĕн президиумĕн пайташне, «Чăваш Республикин учителĕсен ассоциацийĕ» общество организацийĕн чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенсен секцийĕн председательне Чăваш Республикин пуçлăхĕн Тав хучĕпе тата Егорова Алина Владимировнăна, Шупашкар хулин 10-мĕш шкулĕн чăваш чĕлхи вĕрентекенне Чăваш Республикин вĕренÿ тата çамрăксен политикин министерствин Хисеп грамоти парса хисеп турĕç.

Паянхи пурнăç вĕренĕве çĕнĕлле йĕркелеме хистет. Шкулта ăс-хакăла туптама уйрăмах лайăх пĕлекен, вĕренÿпе воспитани ĕçне пурнăç ыйтнине тивĕçтерме пултаракан чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенсем Алина Егорова (Шупашкар хулин 10-мĕш шкулĕ), Людмила Клементьева (Йĕпреç районĕн Пучинке шкулĕ), Нелли Краснова (Çĕнĕ Шупашкар хулин 6-мĕш гимназийĕ) хăйсен ĕç опычĕсемпе паллаштарчĕç.

Ыр ĕмĕте мала хурса ĕçлекен çĕнтерÿçĕ шкулсене, вĕрентекенсене Шупашкар хулин 10-мĕш шкулĕн вĕренекенĕ Данила Зайцев, Пучинке шкулĕн вĕренекенĕсем Игнатьева Лейла тата Федорова Екатерина, Çĕнĕ Шупашкар хулин 18-мĕш лицейĕн вĕренекенĕ Полина Хомская тата Шупашкар хулин 10-мĕш шкулĕн вĕрентекенĕсем чăваш ташшипе саламларĕç.

«Чăвашлăха аталантаракан чи лайăх шкул» конкурс пирĕн республикăра пĕтĕмĕшле пĕлÿ паракан шкулсен йышĕнче «Чăваш Республикинчи чĕлхесем çинчен» калакан саккуна пурнăçа кĕртекен чи пултаруллă шкулсем пуррине çирĕплетрĕ.

 

сăнÿкерчĕксем çак каçăпа: https://ok.ru/chvashnats/topic/66218296609552

 

Викторина

Чăваш халăхĕн чи юратнă пики

 

    Чăваш халăх писателĕ Александр Артемьев çуралнăранпа кăçал авăн уйăхĕн 14-мĕшĕнче 92 çул çитрĕ. Вăл Элĕк районĕнчи Тури Вылă ялĕнче çуралнă.      

   Чăваш литературин çăлтăрне Александр Спиридонович Артемьева сума суса «Салампи» повесть тăрăх викторина ирттерес терĕмĕр. Ăна йĕркелекенсем -- Чăваш наци конгресĕн вĕренÿпе ăслăлăх комитечĕ, «Чăваш Республикин учителъĕсен ассоциацийĕ» общество организацийĕн чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенсен секцийĕ тата «Самант» журнал редакцийĕ.

  «Салампи» повесть викторине»тесе палăртнă ĕçсене электронлă çырупа tantas@list.ruе почтăпа çак адреспа ярса парăр:428019, Шупашкар хули, И. Яковлев проспекчĕ, 13 çурт. 6 хут, «Самант» журнал редакцийĕ. Телефонсем: 28-83-89, 56-11-80Хуравсене чÿк уйăхĕн 1-мĕшĕччен ярса памалла. Хăвăрăн хушаматăра, ятăра, миçе çултине, ăçта вĕреннине е ĕçленине кăтартăр. Çĕнтерÿçĕсене Хисеп хучĕпе чысласа хавхалантарăпăр.

Ырлăх-сывлăх сунса, викторина ирттерекен

 Геронтий Никифоров

Ыйтусем:

1. 1956 çулта А. Артемьев повеçе уйрăм кĕнекен «Салампи» ятпа пичетлесе кăларнă. Ăна автор малтан урăхла ят панă пулнă иккен. Повеçĕн малтанхи ячĕ мĕнле пулнă-ши?

2. «Сивĕннĕ саламсем» сыпăкра Салампи çырăвĕ пур. Çак çыру Салампи чунне хăш енчен уçса парать?  Çырура мĕнле ытарлă шухăш пытарăннă?

3. «Хĕр ĕмĕрĕ хăналăх» сыпăкра «Салампи ача çуратнă!» реплика пĕлтерĕшне уçса парăр. Ку реплика сюжета аталантарма пулăшакан мел мар-ши?  Шухăша тĕслĕхсемпе çирĕплетĕр.

4. Салампи хĕр пуçăн пĕчĕк Валерике усрава илнин сăлтавĕсене уçса парăр.

5. Салампи ăçта тата мĕнле лару-тăрура Анатолий Алмазовпа тĕл пулса паллашать тата ăна мĕншĕн килĕштерме пуçлать, кайран юратса пăрахать?

6. Артемьев чăн пурнăçри темиçе çын сăн-сăпатне, характерне «Салампи» повеçри персонажсен сăнарне калăпланă чухне тĕпе хунă. Эсир «Салампири» сăнарсен пурнăçри прототипĕсенчен хăшĕсене пĕлетĕр?

7. Повеçре Шупашкарăн ХХ ĕмĕрĕн 50-мĕш çулĕсенчи хăйне евĕрлĕхĕсем мĕнле палăраççĕ?  Тĕслĕхсемпе çирĕплетĕр.

8. Саламписен анкартинчи пĕр лапсăркка йывăç кашни çулах çуркунне чечеке ларать пулин те çимĕç памасть. Алмазов Çĕпĕртен килес çул çимĕç парать. Мĕнле йывăç-ши вăл? Хăш сăнар пурнăçне сăнлакан символ-ши? Хайлаври йывăç, çимĕç сăмахсен пĕлтерĕшĕсене уçса парăр.

9. Повесть тăрăх çырнă 2 пайлă «Салампи» пьесăн авторĕ кам? «Салампи» оперăна кам çырнă-ши?

10. Литература критикĕсем Александр Артемьев пултарулăхне тĕрлĕ енлĕн хакланă. Вĕсенчен пĕри: «Салампи» повесть автор ятне çÿле çĕклерĕ, тăван литературăна çĕнĕ те вăйлă талант килни çинчен пĕлтерчĕ», -- тенĕ. Кам çапла каланă-ши?

Чăваш Енре пурăнакан халăхсен съезчĕ умĕн

ЫРĂ ПУÇАРУПА, ТУСЛĂХА ÇИРĔПЛЕТСЕ

Шупашкар хулин Андриян Николаев космонавт летчик ячĕллĕ 10-мĕш шкулĕ паянхи пурнăç ыйтнă пек ĕçлекен шкулсенчен пĕри. Шкулăн туслă йышне Светлана Кумалькова чылай çул ертсе пырать. Пирĕн патра вĕренекен кашни халăх ачи хăйне тăван килĕнче пек хăтлă туйтăр тет вăл.

Шкулта, чăн та, пĕр-пĕрне ăнланни, çураçулăх хуçаланать. Икĕ сменăпа вĕренеççĕ пулсан та кунта тĕркешÿ çук. Пĕлÿ çуртĕнче вăй хуракан чăваш чĕлхипе литератури тата тăван ен культури вĕрентекенсем ачасене пĕлÿпе воспитани парассинче тăван сăмахпа, халăхăн ырă йăли-йĕркипе тухăçлă усă курнинчен те килет пуль çакă.

Авăн уйăхĕн 10-мĕшĕнче Чăваш Енре пурăнакан халăхсен пĕрремĕш съезчĕ иртет. Аслă пухăва халалласа 10-мĕш шкулăн чăваш чĕлхи вĕрентекенĕсем «Халăхсен туслăхĕ – ĕмĕре» ятпа эрнелĕх йĕркелерĕç. Эрнелĕхе ирттернин сăлтавĕ пур: кунта 15 яхăн тĕрлĕ халăх ачисем ăс пухаççĕ. Классенче пĕр парта хушшинче чăвашпа вырăс, эрменпе узбек, украинпа таджик, тутарпа вьетнам ачисем лараççĕ. Вĕсем пĕр-пĕринпе килĕштерсе вĕренеççĕ, туслă пурăнаççĕ.

Вĕрентекенсем туслăх эрнинче ачасене чăваш халăх культурипе çывăхрах паллаштарас тĕллевпе ятарлă уроксем ирттерчĕç. Уроксенче чăвашсен çипуçĕн, апат-çимĕçĕн, савăт-сапан, кил-çуртри япаласен, пир-авăр хатĕрĕсен уйрăмлăхĕсемпе паллаштарчĕç, вĕсене ачасемпе пĕрле хăйсен чĕлхинчи сăмахсемпе танлаштарса тата шайлаштарса пăхрĕç. Вĕренекенсем тĕрлĕ чĕлхере пĕр евĕрлĕ сăмахсем тĕл пулнине асăрхарĕç. Культурăра пĕрпеклĕхсем тата чĕлхесенче пĕр евĕрлĕ сăмахсем пурри, мĕн ĕлĕкрен халăхсем пĕр-пĕринпе тĕрлĕ енлĕ хутшăнса пурăннинчен килни çинчен каласа пачĕç учительсем.

Чăваш чĕлхи вĕрентекенсемпе Юлия тата Лариса Анисимовăсемпе пĕрле ачасемпе калаçу ирттерме Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ учителĕ Геронтий Никифоров хутшăнчĕ. Вăл шкулăн 301 пÿлĕмĕнче йĕркеленĕ этнографи кĕтесĕнчи экспонатсемпе: кил-çуртра тыткаламалли ĕлĕкхи япаласемпе, савăт-сапапа тата пир-авăр хатĕрĕсемпе паллаштарчĕ. Вĕсене мĕнрен, мĕнле майпа туни, ăçта усă курни çинчен каласа пани ачасемшĕн уйрăмах кăсăклă та усăллă пулчĕ. Тĕлпулура халăхсен туслăхĕ, пĕрлĕхĕ, Тăван çĕр-шыва юратса хисеплени çинчен те калаçу пулчĕ. Ыйту-хурав саманчĕнче чылай çĕнни пĕлчĕç вĕренекенсем. Шкулта ĕçлекен ытти чăваш чĕлхи вĕрентекенсем те ачасен чунĕнче ырă çимĕç акакан тăван ен культури урокĕсене тивĕçлĕ шайра ирттерчĕç.

Çакнашкал ырă пуçарупа шкулта вĕренекекен тĕрлĕ халăх ачисене хăйсен ăс-хакăлне пуянлатма пулăшаççĕ чăваш чĕлхи учителĕсем. Вĕсем ачасем хушшинчи туслăха çирĕплетессипе тата чăвашлăха аталантарассипе çыхăннă ыйтусене кун йĕркинчех тытма тăрăшаççĕ.

Геронтий Никифоров,

 ЧР тава тивĕçлĕ вĕрентекенĕ,

ЧНК президиумĕн пайташĕ Çамрăк чăваш çыравçисемпе ÿнерçисен

 

«Çĕнĕ хум» пултарулăх конкурсне хутшăннисене пĕлме!

Кăвар чĕреллĕ чăваш ачисене

«Çĕнĕ хум» пултарулăх ăмăртăвне

хастар хутшăннăшăн саламлатпăр!

«ÇĔНĔ ХУМ» КОНКУРС ПĔТĔМЛЕТĔВĔ

Чăваш Республикин культура, национальноçсен ĕçĕсен тата архив ĕçĕн министерстви, «Чăваш наци конгресĕ» регионсен хушшинчи общество организацийĕ, «Чăваш Республикин учителĕсен ассоциацийĕ» общество организацийĕн чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенсен секцийĕ тата чăваш ачисен «Тантăш» хаçачĕ Чăваш Республикинче Ĕç çыннин çулталăкне халалласа йĕркеленĕ çамрăк чăваш çыравçисемпе ÿнерçисен «Çĕнĕ хум» пултарулăх конкурсĕ вĕçленчĕ. Пултарулăх ăмăртăвне Чăваш Республикин 16 районĕнчен тата 4 хулинчен пурĕ 117 ача хутшăнчĕ. Конкурс «Лайăх сăвă», «Лайăх калав», «Лайăх очерк», «Лайăх пьеса», «Илемлĕ ÿкерчĕк», «Лайăх ал ĕçĕ», «Лайăх реклама» номинацисемпе иртрĕ. Пĕтĕмпе 130 ĕç килчĕ.

Жюри пайташĕсем: Чăваш Республикин халăх поэчĕ Юрий Сементер, Николай Ишентей поэт, Василий Кервен писатель, Николай Балтаев художник, Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ учителĕсем Юлия Анисимовăпа Геронтий Никифоров, ЧНК культура комитечĕн ертÿçи Елена Османова юрăç, Чăваш Республикин халăх ал ĕç ăстисем Людмила Балтаевăпа Зинаида Воронова çамрăк авторсен ĕçĕсене тишкерсе тухса хак пачĕç, конкурс çĕнтерÿçисене палăртрĕç.

Конкурс йĕркине пăхăнса 9-11-мĕш классем хушшинче ăмăрту пулнипе 1-8-мĕш классенче вĕренекенсен ĕçĕсене жюри ăмăртăва хутшăнтармасăр пăхса тухрĕ, вĕсен авторĕсене сертификат пама йышăнчĕ. 

«Çĕнĕ хум» конкурс çĕнтерÿçисен, номинантсен тата вĕсен вĕрентекенĕсен чыславне çĕртме (июнь) уйăхĕнче ирттерĕпĕр, хăçан ирттерессине «Тантăш»

хаçатра тата ЧНК сайтĕнче уйрăм вырнаçтарса пĕлтерĕпĕр. Чыслава пурне те чăваш тумĕпе килме чĕнетпĕр.

Ĕç çыннин çулталăкне халалланă çамрăк чăваш çыравçисемпе ÿнерçисен «Çĕнĕ хум» конкурсĕн пĕтĕмлетĕвĕ çапла пулчĕ:

1. «Лайăх сăвă» номинаци çĕнтерÿçисем:

1 вырăн –Л. Мешкова, 11 класс, Пăлапуç Пашьел шкулĕ, Патăрьел районĕ, вĕрентекен – С.П. Никитина;

2 вырăн – Д. Думилина, 9 класс, Патăрьелĕн 1-мĕш шкулĕ, Патăрьел районĕ, вĕрентекен – Л.А. Сорокина; 

3 вырăн – Д. Ильина, 9 класс, Шелттем шкулĕ, Канаш районĕ, вĕрентекен – Н.П. Сергеева;

Номинант – С. Васильева, 9 класс, Янкăлч шкулĕ, Канаш районĕ, вĕрентекен – Е.В. Васильева;

Номинант – А. Сетейкина, 9 класс, Çĕмĕрле хулин 3-мĕш шкулĕ, Çĕмĕрле хули, вĕрентекен – Р.Н. Логинова.

2. «Лайăх калав» номинаци çĕнтерÿçисем:

1 вырăн – В. Ашмарина, 9 класс, Кĕçĕн Таяпа шкулĕ, Елчĕк районĕ, вĕрентекен – А.А. Иванова;

2 вырăн – А. Гурьева, 10 класс, Çирĕклĕ Шăхаль шкулĕ, Елчĕк районĕ, вĕрентекен – Н.А.Левая; 

3 вырăн – И. Патшин, 9 класс, Аслă Елчĕк шкулĕ, Елчĕк районĕ, вĕрентекен – Н.З. Хушкина;

Номинант – К. Нисковских, 11 класс, Хуракасси шкулĕ, Сĕнтĕрвăрри районĕ, вĕрентекен – Т.Г. Кудряшова;

Номинант – А. Ильмендерова, 9 класс, Шомик шкулĕ, Муркаш районĕ, вĕрентекен – Г.Г. Ямангеева.

3. «Лайăх очерк» номинаци çĕнтерÿçисем:

1 вырăн – Д. Павлова, 10 класс, Мăн Ямаш шкулĕ, Элĕк районĕ, вĕрентекен – Л. А. Андреева;

2 вырăн – Т. Изосимова, 9 класс, Кĕçĕн Таяпа шкулĕ, Елчĕк районĕ, вĕрентекен – А.А. Иванова; 

3 вырăн – А. Васильева, 9 класс, Мăн Вылă шкулĕ, Элĕк районĕ, вĕрентекен – Г.И. Иванова;

Номинант – Л. Прокопьева, 9 класс, Асанкасси шкулĕ, Комсомольски районĕ;

Номинант – С. Емельянова, 10 класс, Пăчăрлă Пашьел шкулĕ, Шăмăршă районĕ, вĕрентекен – Т.В. Моисеева.

4. «Лайăх пьеса» номинаци çĕнтерÿçисем:

1 вырăн – П. Кузнецов, 11 класс, Тури Туçа шкулĕ, Патăрьел районĕ, вĕрентекен – А.Ю. Кузнецова;

2 вырăн – А. Максимова, 10 класс, Юнтапа шкулĕ, Элĕк районĕ.

5. «Илемлĕ ÿкерчĕк» номинаци çĕнтерÿçисем:

1 вырăн – В. Парастаева, 9 класс, Шупашкар хулин 10-мĕш шкулĕ, Шупашкар хули, вĕрентекен – Ю. Е. Анисимова;

2 вырăн – А. Козлова, 9 класс, Çĕмĕрле хулин 3-мĕш шкулĕ, Çĕмĕрле хули; 

2 вырăн – В. Терентьева, 9 класс, Мăн Вылă шкулĕ, Элĕк районĕ, вĕрентекен – Л.А. Шашкина;

3 вырăн – А. Белякова, 9 класс, Шупашкар хулин 35-мĕш шкулĕ, Шупашкар хули, вĕрентекен – Н.А. Кораблева;

3 вырăн – В. Фомирякова, 9 класс, Шупашкар хулин 54-мĕш шкулĕ, Шупашкар хули, вĕрентекен – И.В. Дегтярева;

Номинант – Е. Сарбаева, 9 класс, Хуракасси шкулĕ, Сĕнтĕрвăрри районĕ, вĕрентекен – Т.Г. Кудряшова;

Номинант – С. Савельева, 10 класс, Мăн Ямаш шкулĕ, Элĕк районĕ, вĕрентекен – Л.А. Андреева.

Номинант – П. Тинюков, 9 класс, Патăрьелĕн 1-мĕш шкулĕ, Патăрьел районĕ, вĕрентекен – В.Ф. Федорова; 

Номинант – Г. Петухов, 10 класс, Вăрман Çĕктер шкулĕ, Шупашкар районĕ, вĕрентекен – М.И. Кудрявцева.

6. «Лайăх ал ăсти» номинаци çĕнтерÿçисем:

1 вырăн – О. Шмелева, 9 класс, Шурут шкулĕ, Комсомольски районĕ, вĕрентекен – Л.Н. Тарасова;

2 вырăн – Е. Борисова, 10класс, Çĕнĕ Шупашкар хулин 3-мĕш шкулĕ, Çĕнĕ Шупашкар хули, вĕрентекенсем – Т.А. Архипова, Л.Н. Леонтьева; 

2 вырăн – Т. Степанова, 9 класс, Шупашкар хулин 10-мĕш шкулĕ, Шупашкар хули, вĕрентекен – Ю.Е. Анисимова;

3 вырăн – И. Исянова, 9 класс, Шупашкар хулин 33-мĕш шкулĕ, Шупашкар хули, вĕрентекен – И. А. Диарова;

3 вырăн – И. Яковлева, 9 класс, Пучинке шкулĕ, Йĕпреç районĕ, вĕрентекен – З.А. Акчурина;

Номинант – А. Табаков, 9 класс, Шупашкар хулин 19-мĕш шкулĕ, Шупашкар хули, вĕрентекен – И.В. Смирнова;

Номинант – Н. Петрова, 9 класс, Шупашкар хулин 10-мĕш шкулĕ, Шупашкар хули, вĕрентекен – Ю.Е. Анисимова;

Номинант – Е. Долгова, 9 класс, Палтиел шкулĕ, Шăмăршă районĕ, вĕрентекен – О.В. Долгова; 

Номинант – И. Минагаева, 9 класс, Чĕчкен шкулĕ, Комсомольски районĕ, вĕрентекен – Л.Н. Гибатдиновна.

7. «Лайăх реклама» номинаци çĕнтерÿçисем:

1 вырăн – И. Васильева, 10 класс, Сиккасси шкулĕ, Канаш районĕ, вĕрентекен – Е.М. Александрова;

Номинант – А. Ижетникова, 2 курс студенчĕ, И.Н. Ульянов ячĕллĕ Чăваш патшалăх университечĕ, Шупашкар хули;

Геронтий  Никифоров, 

конкурс йĕркелекен тата жюри пайташĕ

Саламлатпăр!

 

Чăваш Республикин культура, национальноçсен ĕçĕсен тата архив ĕçĕн министерстви, «Чăваш наци конгресĕ» регионсен хушшинчи общество организацийĕ, «Чăваш Республикин учителĕсен ассоциацийĕ» общество организацийĕн чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенсен секцийĕ тата чăваш ачисен «Тантăш» хаçачĕ Чăваш Республикинче Ĕç çыннин çулталăкне халалласа йĕркеленĕ çамрăк чăваш çыравçисемпе ÿнерçисен «Çĕнĕ хум» пултарулăх конкурсĕ вĕçленчĕ. Пултарулăх ăмăртăвне Чăваш Республикин 16 районĕнчен тата 4 хулинчен пурĕ 117 ача хутшăнчĕ. Конкурс «Лайăх сăвă», «Лайăх калав», «Лайăх очерк», «Лайăх пьеса», «Илемлĕ ÿкерчĕк», «Лайăх ал ĕçĕ», «Лайăх реклама» номинацисемпе иртрĕ. Пĕтĕмпе 130 ĕç килчĕ.

Пирěн шкулти 9-мěш класра вěренекен В. Парастаева «Илемлĕ ÿкерчĕк» номинацире I-мěш вырăн йышăнма пултарчě, «Лайăх ал ĕçĕ»  номинацире çак класра вěренекен Т. Степанова II-мěш вырăна тухрě, Н. Петрова номинант пулса тăчě. Эпир вěсене саламлатпăр!

 

 

 

ПУЧИНКЕ ШКУЛĔ ВĂЙЙА ТУХРĔ

Йĕпреç районĕн Пучинке ялĕнче Ĕç çынни çулталăкне халалланă «Чăваш вăййи» уяв иртрĕ. Симĕс çеремлĕ вăйă лапамне Пучинке шкулĕн ачисемпе вĕрентекенĕсем, ял хĕрарăмĕсен канашĕн хастарĕсем, ял тăрăхĕн пуçлăхĕ Николай Федоров, ЧНКан Йĕпреç районĕнчи уйрăмĕн ертÿçи Владимир Марушев пухăнчĕç. Шупашкартан уява «Чăваш наци конгресĕ» регионсен хушшинчи общество организацийĕн вĕренÿпе ăслăлăх комитечĕн ертÿçи Геронтий Никифоров тата комитет пайташĕсем Юлия Анисимова, Евгений Майков, Альбина Ишова килсе çитрĕç.

Хăнасене кăтартма лапамра шкул çумĕнчи ÿнер шкулне çÿрекен ачасен пултарулăх ĕçĕсен тата чăваш халăхĕн апат-çимĕçĕ куравĕсене йĕркеленĕ. Шкул ачисем тĕрлĕ ал ĕçĕ ăсталама пĕлнине курса тĕлĕнтĕмĕр, ачасемпе ял хĕрарăмĕсем тутлă апат-çимĕç пĕçерме тата хатĕрлеме пултарнине астивсе-тутанса пĕлтĕмĕр. Шкул музейĕнче ял халăх пурнăçне, шкул çитĕнĕвĕсене тата «Красный партизан» колхоз ĕçне-хĕлне кăтартакан материалсемпе паллашрăмăр.

Кăçалхи вĕренÿ çулĕнче Пучинке шкулĕ «Чăвашлăха аталантаракан чи лайăх шкул» республика конкурсне хутшăнать. Шкул чăвашлăха тытса пырас енĕпе районта çеç мар, республикăра та палăрса тăрать. Чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенсем Людмила Клементьевăпа Елизавета Михайлова маттур ĕçлеççĕ кунта. Музыка вĕрентекен, «Шăнкăрав» фольклор ушкăн ертÿçи Лилия Иванова тата воспитани енĕпе ĕçлекен директор çумĕ Алина Максимова та вĕсемпе пĕрле чăваш вăййине çулсерен çуркунне ирттерме хастар хутшăнаççĕ. Чăвашлăха аталантарас тĕлĕшпе тава тивĕçлĕ ĕçсем тунăшăн вĕсем ЧНК Хисеп хутне илме тивĕçлĕ пулчĕç.

Пучинке ял уявĕн илемĕ вăйă карти пулчĕ. Чăваш тумлă шкул ачисемпе вĕрентекенсем, ял хĕрарăмĕсен канашĕн хастарĕсем, ЧНК пайташĕсем алла-аллăн тытăнса вăйă карти туса юрла пуçларĕç. Вĕсем кĕлеткене тÿррĕн тытса, карталанса юрла-юрла танлă утрĕç. Пысăк вăйă карти тикĕссĕн те хуллен шурĕ. Вăл калама çук илемлĕ те чăннăн курăнчĕ. «Илемлĕ, илемлĕ...» юрра вара уйрăмах пурте килĕштерсе юрларĕç. Шкул ачисемпе пĕрле аслисем вăйă картинче юрласа çаврăнни уява илем кÿчĕ.

Уявра юрă, ташă, вăйă, шÿт, такмак тата ытти пĕр-пĕринпе черетленсе пычĕç. Аслă классенче вĕренекенсем хăйсен пултарулăхне кăтартрĕç. Вĕренÿри маттурлăх вăй-хал вăййинче лайăх курăнчĕ, ăмăртура кулса-шÿтлесе выляни шкул ачисен туслăхĕ çирĕп пулнине кăтартрĕ. Хаваслă вăйă-кулăра ачасен чысĕ, тирпейлĕхĕ, тĕрлĕ енлĕ ăсталăхĕ курăнса тăчĕ.

Шкул ачисен вăййипе ăс-хакăлне курни-пĕлни пире тĕлĕнтерчĕ те, савăнтарчĕ те. Çепĕç те савăк юрă-кĕвĕ, илемлĕ ташă-çемĕ, янăравлă сăвă-такмак, хаваслă вăйă-кулă – çаксем пурте чăваш халăхĕн сывă пурнăç йĕркине, чун-чĕрин илемне, кăмăл-туйăмне кăтартакан ăc-хакăл пуянлăхĕ пулнине тата ырă йăла-йĕркин тымарĕ татăлманнине кăтартрĕç.

 

Геронтий НИКИФОРОВ,

    Юлия Анисимова

ЧНК президиумĕн пайташĕсем 

Кино çулталăкĕ уçăлчĕ

 

Нарăс уйăхĕн 9-мĕшĕнче Шупашкар хулин А.Г. Николаев космонавт летчик ячĕллĕ 10-мĕш шкулта кино çулталăкне «Çĕпĕр çирĕплĕхĕллĕ чăвашсем» документлă фильмпа уçрĕç. Кино уявне чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенсен меслет пĕрлешевĕ йĕркелерĕ.

Шкулăн акт залне 2-11-мĕш классенче вĕренекенсем, вĕрентекенсем тата педагогика практикине килнĕ студентсем пухăнчĕç. Шкул директорĕ Светлана Владимировна Кумалькова кино çулталăкĕпе саламланă хыççăн çын пурнăçĕнчи кино пĕлтерĕшĕ мĕнле шайра пулни, вăл Раççейре мĕнле аталанса пыни çинчен кĕскен каласа пачĕ. Ачасем юратакан чаплă кинокартинăсемпе паллă артистсене аса илчĕ. Ăста та пултаруллă артистсем ырă тĕслĕх пулнине, пурăнма хавхалантарнине, пурнăçра, кĕрешÿре вăй парса тăнине палăртрĕ.

Калаçăва чăваш чĕлхи вĕрентекен Юлия Анисимова малалла тăсрĕ. Вăл кино Чăваш Енре ХХ ĕмĕрĕн 20-30-мĕш çулĕсенче вăй илни çинче чарăнса тăчĕ. 1925 çулта Чăваш правительстви Иоаким Максимов-Кошкинские чăвашла кинокартинăсем ÿкерес ĕçе йĕркелеме хушать. Вăл çак ĕçе питĕ тимлĕн тытăнать: вĕренет, киносценарисем çырать, унтан вара Шупашкарта «Чăвашкино» студи йĕркелет.

30-мĕш çулсенче тĕрлĕ сăлтава пула «Чăвашкино» студи хупăнать, чăвашла киносем кăларас ĕç чарăнса ларать. ХХI ĕмĕр пуçламăшĕнче республикăра кинопа кăсăкланакансем фильмсем уйрăмах ÿкерме тытăнаççĕ, темиçе çул каялла республикăра Чăвашкино пĕрлешĕвĕ йĕркеленчĕ. Çак союз йĕркеленипе 2015 çул вĕçĕнче Шупашкарта «Асам» ятлă чăваш кино фестивалĕ иртрĕ. Кунта пынă халăх тĕрлĕ кинокартина курса савăнчĕ. Куракансем киносене хапăл пулни режиссерсене фильмсем ÿкерме хавхалантарса ячĕ.

Кино ÿкерес ырă пулăм пурнăçа кĕрсе пырать. Кăçал телекуравçăсене курма сенкер экрана «Çĕпĕр çирĕплĕхĕллĕ чăвашсем» документлă фильм тухрĕ. Кино авторĕсем – И.Н. Ульянов ячĕллĕ Чăваш патшалăх университет профессорĕ Владимир Васильев тата Чăваш наци конгресĕн пресс-служба ертÿçи Зоя Яковлева. Фильм Тюменьре иртнĕ Пĕтĕм тĕнчери ача-пăча тата кил-йыш «Ноль Плюсь» кинофестивальте "Чăваш культурине аталантарнăшăн" диплом çĕнсе илчĕ.

Уява пухăннисем «Çĕпĕр çирĕплĕхĕллĕ чăвашсем» кинокартинăна туллин курчĕç. Фильмри геройсем – Çĕпĕрте пурăнакан чăвашсем. Вĕсем ку тăрăха тĕрлĕ тапхăрта куçса килсе тĕпленнĕ. Апла пулин те йăхташăмăрсем хамăрăн ырă йăла-йĕркене, юра-ташша, сăмахлăха манман. Вĕсем чăвашăн капăр тумне тата кил-çуртра тыткаламалли ĕлĕкхи япаласене халĕ те упраса пурăннине курсан ачасем пĕрре тĕлĕнчĕç, тепре савăнчĕç. Çĕпĕр чăвашĕсем Сурхури, Хĕр сăри, Çăварни, Акатуй, Кĕр сăри тата ытти уявсене ирттерсех тăраççĕ иккен. Ку уявсен сыпăкĕсене те кинора курчĕç.

«Кино çулталăкне «Çĕпĕр çирĕплĕхĕллĕ чăвашсем» фильмпа уçса пирĕнтен аякра пурăнакан тăвансем чăвашлăха çухатманнине, тĕрлĕ халăхпа туслă пурăннине тĕслĕх вырăнне илсе кунта та, Чăваш Енре туслă та ĕмĕр-ĕмĕр пĕрле килĕштерсе пурăнмаллине кăтартасси пулчĕ», -- терĕ уява пĕтĕмлетсе шкул директорĕ Светлана Кумалькова.

Чăнах та, пирĕн шкулта тĕрлĕ халăх ачисем ăс пухаççĕ, туслă пурăнаççĕ. «Çĕпĕр çирĕплĕхĕллĕ чăвашсем» фильм чăвашлăха упрамаллине, туслăха çирĕплетмеллине, пĕрлĕхре вăй пулнине тепĕр хут аса илтерчĕ.

Юлия Анисимова

Аваллăх паянлăха пĕлме пулăшать

Шупашкар хулин А.Г. Николаев космонавт летчик ячĕллĕ пĕтĕмĕшле пĕлÿ паракан 10-мĕш вăтам шкулĕнче чăваш халăхĕн мухтавлă çыннине Иван Яковлевич Яковлева чысласа ака уйăхĕнче çулсеренех чăваш чĕлхи эрнине ирттереççĕ.

 Кăçал чăваш чĕлхи эрнине ака уйăхĕн 18-26-мĕшĕсенче ирттерме йышĕнчĕç. Тăван чĕлхепе литератури вĕрентекенсем эрнелĕхре тĕрлĕ ĕç-пуç ирттерме палăртнă. Вĕсенчен пĕри вăл чăваш чĕлхи учителĕсен меслетлĕх ертÿçи Юлия Анисимова пуçарнипе шкулăн 301 пÿлĕмĕнче этнографи кĕтесĕ йĕркелени пулчĕ. Этнографи кĕтесне ака уйăхĕн 21-мĕшĕнче «Чăваш Республикин учителĕсен ассоциацийĕ» общество организацийĕн чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенсен секцийĕн председателĕ, Чăваш наци конгресĕн президиумĕн пайташĕ Геронтий Никифоров тата «Самант» журналĕн редакторĕ Владимир Степанов ачасемпе тĕл пулăва килсен уçрĕç.

 Пуян кĕтес йĕркеленĕ чăваш чĕлхи вĕрентекенсем. Вĕсем кунта хăйне евĕрлĕ пултарулăх лабораторийĕ туса хума пултарнă. Экспонатсен йышĕнче кил-çуртра тыткаламалли япаласем, çĕр-ĕçĕпе пир-авăр хатĕрĕсем, йывăç япласем, савăт-сапа тата ĕлĕк кил таврашĕнче усă курнă ытти хатĕр-хĕтĕрсем. Тĕрлĕ япала ал айĕнче пулни вĕрентÿпе сапăрлăха ăнăçлă тума нумай енчен пулăшать.

Хаклă хăнасемпе тĕл пулăва чăваш чĕлхи учителĕ Лариса Анисимова йĕркелерĕ. Ăшă калаçу чăваш халăхĕн авалхи кун-çулĕпе пурнăçĕ тата тăван чĕлхен пуянлăхĕ тавра пычĕ.

Геронтий Никифоров этнографи кĕтесĕнчи япаласемпе паллаштарнă чухне ачасене япалан хурăмне (формине), мĕнрен тунине, мĕнле тунине каласа панине итлесе ларнă май астуса юлмаллине палăртрĕ. Кашни япалапа мĕн тума пултарнине тата ăçта усă курнине ăнлантарса пачĕ.

Володя Степанов ĕлĕк чăвашсен несĕлĕсем хĕвел тухăçĕнче, Вăтаçĕр Ази территорийĕнче выльăх ĕрчетсе пурăнни, вĕсем тĕрлĕ металран, йывăçран, чултан япаласем ăçталани çинчен каласа кăтартрĕ. Вăл чăваш чĕлхи шăпи çинче те чарăнса тăчĕ. Тĕл калаçура пирĕн тăван чĕлхе мĕнле аталанса кайни пирки сăмах  пычĕ.

Ачасем тимлĕ итлерĕç. Ыйтусемпе хуравсем пĕрлехи кăмăллă калаçăва пуянлатрĕç. Хăнасем ачасем хăйсене сума сунине туйрĕç, çавăнпа вĕсем чылай кăсăк, пурнăçра кирлĕ япаласем çинчен каласа пама тăрăшрĕç. Çакă пĕтĕмпе тенĕ пекех тĕл пулăва йĕркеллĕ тытса пыракан Лариса Анисимова çаврăнуçуллăхĕнчен килчĕ.

Геронтий Никифоров,

Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ учителĕ

 

Çĕнĕлле шухăшлаттаракан хайлав

Ака уйăхĕн 19-мĕшĕнче наци вулавăшĕнче Владимир Степановăн «Тенкри хĕçĕ» роман-этнофэнтезин хаклавĕ иртрĕ. Хаклава чăваш литературипе кăсăкланакансем йышлăн пухăнчĕç. Вĕсен йышĕнче литература тĕпчевçисем Виталий Станьял, Юрий Артемьев, Юрий Яковлев, Марина Карягина, Василий Кервен çыравçăсем, Иван Иванов артист, гуманитарĕ институчĕн чĕлхеçи Геннадий Дегтярев, «Аксар» студи ертÿçи Алексей Иванов-Сĕрмек, киноăсти Олег Цыпленков, Шупашкар хулин шкулĕсен чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенĕсем, вулавăшра ĕçлекенсем, «Тантăш» тата «Хыпар» хаçатсен журналисчĕсем, И.Н. Ульянов ячĕллĕ Чăваш патшалăх университечĕн студенчĕсем тата шкул ачисем пулчĕç. Кĕнеке уявне Шупашкар хулин 10-мĕш шкулĕн ачисем савăк юрă-ташăпа уçрĕç. Ачасем ăста юрласа-ташлани кĕнекене сÿтсе явма тата хаклама ырă хавхалантару кÿчĕ. Тухса калаçакансен пуплевĕнчен çакă паллă пулчĕ. «Тенкри хĕçĕ» – халăх мифологийĕпе усă курса çырнă хайлав – фэнтези. Вăл икĕ кĕнекерен тăрать. Пĕрремĕш кĕнеки никĕсенче – чăваш юмахĕсемпе халапĕсем. Сюжет йĕрне ырăпа усал хирĕç тăрăвĕ йĕркелет. Тĕп сăнарсем тĕрлĕ вăхăтпа хутлăхри çапăçусенче вăй виçеççĕ. Хĕрÿ тытăçусем Çĕр анне çинче кăна мар, уçлăхра та пулса иртеççĕ. Автор шухăшласа кăларнă геройсемпе пĕрлех тĕрлĕ ĕç-пуçа тата çапăçусене тĕнче мифологийĕнчи паллă сăнарсем те, Иран халăх паттăрĕ Рустам, индеецсен турри Кетцалькоатль хутшăнаççĕ. Иккĕмĕш кĕнекери ĕç йĕрки сĕм аваллăхра Тĕп Ази тата Çурçĕр Китай тăрăхĕнче çеçен хирте пурăнакан хунсем пĕр патшалăха чăмăртаннă саманара тытăнать. Модэ шаньюй (çар пуçĕ) 24 йăха пĕрлештерет. Хайлавра çырса кăтартнă ĕç-пуç чăн истори çинче никĕсленсе тăрать. Кĕнекене «Пурăшкасси джентльменĕсем» калавсен ярăмĕ те кĕнĕ. Тĕп геройсем – Ванюкпа Çеруш – тавра пĕлÿçĕсем – çĕр айĕнчен ĕмĕрхи серванозавра чакаласа кăларасшăн, тĕнче шайĕнче чапа тухасшăн. Савнă хĕрпе тĕл пулма та вĕсем хăйне евĕрлĕ мел суйласа илеççĕ. Владимир Степанов «Тенкри хĕçĕ» роман-этнофэнтезире чăваш халăхĕн историллĕ кун-çулне паянхи пурнăçпа çыхăнтарнă. Ун урлă эпир хамăрăн авалхи кун-çула лайăхрах ăнланатпăр. Автор хайлава çĕнĕ сăмахсемпе фантастика хумĕ, асамлăх кĕртнĕ. Кĕнекере Çĕр анне – уйрăм сăнар пулни палăрать. Тухса калаçакансем тĕп пĕтĕмлетÿре «Тенкри хĕçĕ» роман-этнофэнтези вулакана литература аталанăвĕ пирки, тĕнче курăм, шухăшлав, пурнăç çинчен çĕнĕлле шухăшлаттаракан хайлав тесе палăртрĕç.

Геронтий Никифоров,

Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ учителĕ

 

 

Чăваш чӗлхи кунӗ инфоурок.

Ака уйăхӗн 20 –мӗшӗнче  5-мӗш урок вăхăтӗнче актовăй зала 4-8 –мӗш класра вӗренекенсем пуçтарăнчӗç. Çак вăхăтра  вӗсем валли инфоурок иртрӗ. Вӗсем  И.Я.Яковлев пурнăçӗпе пултарулăхӗ çинчен хатӗрленӗ презентаципе паллашрӗç. Çавăн пекех И.Я.Яковлев чăваш халăхне панă халалпа паллашрӗç.

Ачасем  хатӗрленӗ  (3в, 5б,5а, 7б) художество пултарулăх номерӗсемпе , кинофильм та ачасен кăмăлне кайрӗ.

Урока хатӗрлесе ирттерекенсем чăваш чӗлхи учителӗсем пулчӗç. 

Уçă урок

Чăваш чӗлхи эрни пынă май юн кун ака уйăхӗн 20 мӗшче Яковлева О.Н. 2а класра «Туссем» темăпа уçă урок ирттерчӗ.   Урок хăнисем ЧГПУ студенчӗсем тата çак шкулта ӗçлекен вӗрентекенсем пулчӗç. Урока итлекенсем ачасен активлăхне , пӗлӳ шайне,вӗрентекен ӗçне лайăх хак пачӗç. 

 

Чăваш чĕлхи эрни пынă май Мария Ильинична Архипова 3в класра  ака уйăхĕн 21-мĕшĕнче  «Константин Васильевич Иванов - чӑваш халӑх поэчӗ» темăпа уçă урок ирттерчĕ. Ачасем тăрăшса ĕçлерĕç: поэт пултарулӑхӗпе паллашрӗç, "Нарспи" поэмӑна вырӑсла тата чӑвашла вуларӗç, кроссвордпа ӗçлерӗç.   

 

       Урока пынă хăнасем те кăмăллă пулчĕç.

Уçă урок.

Патшалăхăн çĕнĕ стандарчĕпе ĕçленĕ май вĕрентекенсем çĕнĕрен те çĕнĕ мел шыраççĕ. Ачасене пĕлÿ тĕнчине вăйă выляса илĕртеççĕ. Çак кунсенче,  Шупашкарти 10-мĕш шкулта чăваш чĕлхи эрни иртнĕ май, 1и класра вĕренекенсен ашшĕ-амăшĕ хăйсен ачисене уçă урокра сăнарĕ. Урока чăваш чĕлхи вĕрентекенĕ Егорова Алина Владимировна çĕнĕ «Кала-ха»(авторĕсем: А.В.Блинов, А.В.Егорова, Ю.Е.Анисимова, Н.Р.Григорьева) вĕренÿ пособийĕ тăрăх «Ялта» темăпа ирттерчĕ. Ку урок чăвашла кăна, куçарусăр йĕркеленчĕ пулин те ачасем вĕрентÿçĕ каланине ăнланни, хăйсем те те калаçкалама тăрăшни курăнчĕ. Ачасене  урок килĕшрĕ, ашшĕ-амăшĕ хăйсен пепкисен ĕçĕпе  кăмăллă юлчĕç.

 

«Чăваш çĕрĕн паллă çыннисем» викторина.

Ака уйăхĕн 18-22-мĕшĕсенче Шупашкарти 10-мĕш шкулта «Чăваш çĕрĕн паллă çыннисем» ятлă викторина пулса иртрĕ. Конкурс ыйтăвĕсене çак шкулта чăваш чĕлхи вĕрентекенĕ Алина Владимировна Егорова хатĕрлерĕ.  Викторина 5-10-мĕш класĕсем хушшинче икĕ тапхăрпа иртрĕ. Пĕрремĕш тапхăрта 5-6, 7-8, 9-10-мĕш классем хушшинче чи пултаруллисене тупса палăртрăмăр. Иккĕмĕш тапхăрта вара нумай балл пухнă ултă вĕренекен тупăшрĕç. Ачасем ыйтусене тĕрĕс те туллин хуравларĕç.  Чи хастаррисем çаксем пулчĕç: Муравьёва Юлия (6и) – Iвырăн; Шегурова Юлия (6п) – IIвырăн; Алексеева Юлия (9а) – IIIвырăн. Хутшăнакансене малашнехи конкурссенче те ăнăçу сунатпăр.

 

 

Чăваш чĕлхи эрнин планĕ

18.04.16 - 26.04.16.

18.04.16	1. «Чăваш Республикинчи паллă çынсем» темăпа викторинăна хатĕрленесси.   2.  Блиновăн А.В.  «Кала-ха» кĕнеке тăрах 1и класра уçă урок ирттересси.	Эрне тăршшĕпе      8 сех.00 мин. каб.104	Чаваш чĕлхи вĕрентекенĕсем   Егорова А.В.
19.04.16	1. 5а ,7р, 6и класра вĕренекенсем В.В.Степанов кĕнекин презентацинче юрă-ташăпа хутшăнни.	15 сех..00мин. Наци вулавăшĕ, 2 хут	АнисимоваЛ.В., Анисимова Ю.Е.
20.04.16	1. Блиновăн А.В.  «Кала-ха» кĕнеке тăрăх 1б класра уçă урок ирттересси.   2. 2 а  класра «Туссем» темăпа уçă урок ирттересси. 3. 5 а класра «Çурхи вăрманта темăпа »уçă урок ирттересси	9 сех.45 мин 108 каб.   15 сех.15мин 103 каб. 9 сех.55 мин. 301каб.	Анисимова Ю.Е.   Яковлева О.Н.   Анисимова Л.В.
21.04.16	1. «Самант» журнал редакторĕпе В.В.Степановпа тата ЧР тава тивĕçлĕ вĕрентекенĕпе Г.Л.Никифоровпа  телпулу ирттересси   2.  3в класра « К.В.Иванов-чăваш халăх поэчě» уçă урок ирттересси.	11сех.35 мин. 301каб.     15сех.15мин. 104 каб.	АнисимоваЛ.В., Анисимова Ю.Е.       Архипова М.И.
22.04.15	1. 4 п класра «Тăван çěр шыв» темăпа уçă урок ирттересси. 2. Шкул ачисен концерчĕ  «Чуна çěклетěр ташă-юрă»	11сех.35 мин. 305 каб. 10 сех.40мин. акт. залĕ	Лебедева Е.Г.   Чăваш чĕлхи вĕрентекенĕсем
23.04.16	1. Викторинăна пĕтĕмлетни.   2. «Жемчужинки Чувашии» концерта хутшăнасси.	9сех.30 мин. 109 каб. 11ч.00 ДДЮиТ	Егорова А.В.   Анисимова Л.В.
25.04.2016	1. И.Я.Яковлева палăкĕ умне чечексем хуни   2. Пĕтĕм тĕнчери чăваш чĕлхипе иртекен диктанта хутшăнни	13 сех.00 мин.   11ч.00 ЧППУ	Чăваш чĕлхи вĕрентекенĕсем
26.04.16	1. Филармонири ташăпа юрăсен ансамблĕн концертне курма каясси. (2и, 3и,5а, 5б)	14 сехет.00 Филармони	Григорьева Н.Р., Смирнова Г.А., Анисимова Ю.Е, Анисимова Л.В.. Егорова А.В., Сергеева Т.В.

 

ЭПИР ПУЛНĂ, ПУР, ПУЛАТПĂР!

 

Çак сăмахсене шута илсе пурăнаççĕ те Тутар Республикинчи Çĕпрел районĕнчи чăвашсем. Нумаях пулмасть Аслă Аксу шкулĕнче И.Я.Яковлев 170 çул тултарнине халалласа регионсен хушшинчи наукăпа практика конференцийĕ иртрĕ. Унта Шупашкартан тата Хусантан килнĕ хăнасене хапăл тусах çăкăр-тăварпах ăшшăн кĕтсе илчĕç. Шупашкартан уява Чăваш наци конгресĕн вĕренÿ комитечĕн ертÿçипе Геронтий Никифоровпа, Чăваш Ен наци телерадиокомпанийĕн ертÿçин çумĕпе Александр Магаринпа тата Шупашкарти 10-мĕш шкулта чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенĕпе Алина Егоровăпа пĕрле кайрăмăр. Культура керменне кĕрсенех асамлă чăваш тĕнчине лекнĕнех туйăнчĕ. Ачасем пурте чăваш тумĕ тăхăннă, пĕр-пĕринпе чăвашла хутшăнаççĕ. Вĕсен пуплевне итлерĕм. Мĕнле таса та илемлĕ чăваш чĕлхипе калаçаççĕ-çке вĕсем. «Чĕлхе пĕтмесĕр халăх пĕтмест», — тенĕ. Апла пулсан çак чăваш чунлă ачасенче — халăхăмăрăн пуласлăхĕ. Наукăпа практика конференцине килнисене Аслă Аксу ял тăрăхĕн пуçлăхĕ Алексей Храмов, шкул директорĕ Юрий Мутин саламларĕç. Çак ялти ачасем Иван Яковлевичăн пурнăçĕнчи саманчĕсене выляса кăтартрĕç. Ун хыççăн вĕренекенсем 4 уйрăма пайланса ĕçлерĕç. Кунта Шăмăршă районĕн Палтиел шкулĕн ачисем те хутшăнчĕç. Инсценировкăсен секцийĕнче пире жюри пулма тÿр килчĕ. Тĕрлĕ класра вĕренекен маттур ачасем И.Я. Яковлевăн калавĕсем тăрăх сценкăсем лартрĕç. Вĕсен хушшинче артист пулмалли пултаруллă ача чылай. Акă вĕсем: Аслă Аксури Мария Храмова /тилĕ ролĕ/, Кивĕ Çĕпрелти Дмитрий Николаев /лаша шыракан/, Хурăнвар Шăхальти Никита Лукьянов /сехет çĕмĕрекен/ тата Кирилл Тарасов /И.Я.Яковлев ролĕ/. Район центрĕнчен килнĕ ачасем те чăвашла лайăх калаçаççĕ. Çитĕнекен ăру вырăсланманни палăрать. Район администрацийĕн вĕрентÿ пайĕн методисчĕ Светлана Ларионова пĕлтернĕ тăрăх, Çĕпрел районĕнчи пур

 

 

шкулта та вĕренекенсем чăваш чĕлхине наци программипе ăса хываççĕ. Ăслăлăхпа ĕçлĕх конференцине хатĕрлеме тата ирттерме çăмăл мар пулнине пурте лайăх чухлатпăр. Шкул коллективĕ пĕр-пĕрне ăнланса ĕçлени курăнать. Кунта чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенĕн Валентина Ярмушовăн тÿпи пысăк. Вăл ачасемпе тĕрлĕ конкурса ялан хутшăнать. Нумаях пулмасть Чăваш наци конгресĕн вĕренÿ комитечĕ, «Хыпар» издательство çурчĕн литературăпа культура тата искусство «Тăван Атăл» журналĕпе чăваш ачисен «Тантăш» хаçачĕ Митта Ваçлейĕ çуралнăранпа 110 çул халалласа ирттернĕ «Сăваплă ят» викторинăра та Хулаçырми, Упи, Аслă Аксу шкул ачийĕсемпе чăваш чĕлхи вĕрентекенĕсем палăрчĕç. Алина ЛАРШНИКОВА,

«Тантăш» хаçат редакторĕ

Авалхи чăвашсен тĕррине «çыруллă» теççĕ. Кашни эрешĕ мĕне те пулин пĕлтерет. Тĕрĕсем тĕлĕнмелле хитре, хăйне евĕрлĕ. Çакна паян тăваттăмĕшсем хăйсем курса ĕненчĕç, савăнсах несĕл йывăççине ÿкерчĕç.

 

***